Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü (TİTE) Atatürk’ün önderliğinde gerçekleştirilen Devrim hareketlerinin çağdaş biçimde incelenmesi ve genç kuşaklara öğretilmesi amacına yönelik olarak 4204 sayılı Yasa ile 15 Nisan 1942’de kurulan bir araştırma, eğitim ve öğretim merkezidir.
Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Cumhuriyetin ilanı sonrası toplumu çağdaş uygarlıklar seviyesine ulaştırmak için her alanda köklü devrim hareketlerine girişmiştir. Büyük tarihsel dönüşümün sürekliliğini sağlayacak düşünsel ve kültürel temelleri oluşturmaya yönelen Atatürk’ün eğitim ve öğretimle birlikte yeni devletin ideolojisine uygun olarak “milli tarih “ve “milli dil” çalışmalarına da ağırlık verdiği görülmektedir. Bu amaçlar doğrultusunda çalışmalarına başlayan Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, İkinci Dünya Savaşı’nın zor koşullarına karşın Cumhuriyet Tarihi ile ilgili çok sayıda arşiv belgesi, kitap ve eşya toplamaya başlamış ve günümüzde sahip olduğu kütüphane ve arşivin temellerini atmıştır.
Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün yanı sıra, dönemin önemli şahsiyetlerinden birisi olan Milli Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel de, Enstitü’nün kuruluşuyla özel olarak ilgilenmiş ve kuruluş sonrasında da bu kuruma verdiği önemi 7 Kasım 1942 tarihinde yaptığı bir konuşma sırasında, “Türk İnkılâbı gibi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü de Türk Milletinin malı ve şerefidir” diyerek ortaya koymuştur.
Enstitü’nün kuruluş amacı, 4204 sayılı yasada: “Türk İstiklâl Savaşı, Türk İnkılâbı ve Türkiye Cumhuriyet rejiminin dayandığı esaslar hakkında her türlü araştırmalarda bulunmak; bu konularla ilgili belgeleri ve yayınları toplayarak kütüphane ve müzeler meydana getirmek ve bir arşiv kurmak; Türk İnkılâp ve Rejimini memleket içinde ve dışında tanıtmak için dersler ve konferanslar vermek ve her türlü yayınlarda bulunmak” olarak belirtilmiştir.
Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, kuruluşunda öngörülen hedeflerin yanı sıra, 1982 yılında belirlenen yeni statüsü doğrultusunda, Ankara Üniversitesi’nde lisans düzeyinde okutulan ortak zorunlu derslerden olan Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi dersinin koordinatörlüğünü yapmakta, yüksek lisans ve doktora programları yürütmektedir. Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü’ne bağlı Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Anabilim Dalında yürütülen yüksek lisans öğretiminin hedefi, öğrencilerin bilimsel araştırma yaparak bilgilere erişme, bilgiyi değerlendirme ve yorumlama yeteneği kazanmasını sağlamaktır. Doktora öğretiminin hedefi ise öğrenciye bağımsız araştırma yapmak, bilimsel olayları geniş ve derin bir bakış açısı ile irdeleyerek yorum yapmak ve yeni sentezlere ulaşmak için gerekli bilimsel yöntemleri uygulayabilme becerisi ve yeteneği kazandırmaktır.
Eğitim ve öğretim faaliyetlerinin yanı sıra arşiv ve kütüphanesi ile her düzeydeki araştırmacıya hizmet veren Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, bünyesindeki Devrim Tarihi Müzesi ile de toplumun bilgilenmesine dönük çalışmalara doğrudan katkı sağlamaktadır. Enstitünün kütüphanesinde 10.000’e yakın kitap, arşivinde dijital ortamda yaklaşık 100.000 belge, çok sayıda fotoğraf ve pul ile bazı gazetelerin koleksiyonları bulunmaktadır
