Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü 2547 Sayılı Kanunun 7-d/ 2 maddesi uyarınca Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığının 11. 3. 1992 tarihli kararıyla kurulmuştur. Bölüm, yukarıda belirtilen YÖK kararıyla beş anabilim dalından oluşmaktadır:1) Güney-Batı (Oğuz) Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı: Azerbaycan, Türkmen, Gagavuz, Halaç ve Horasan Türklerinin dilleri, edebiyatları, tarihleri ve kültürleri öğretilmektedir.2) Güney-Doğu (Türkistan-Uygur) Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı: Özbek, Uygur ve ayrıca Salar, Sarı Uygur Türklerinin dilleri, edebiyatları, tarihleri ve kültürleri öğretilmektedir.3) Kuzey-Batı (Kıpçak) Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı: Tatar, Başkurt, Kazak, Kırgız ve ayrıca Karaçay-Balkar, Kumuk, Nogay, Karayim Türklerinin dilleri, edebiyatları, tarihleri ve kültürleri öğretilmektedir.4) Kuzey-Doğu (Saha(Yakut)-Tuva-Hakas-Altay) Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı: Altay, Tuva, Hakas, Saha (Yakut), Şor Türklerinin dilleri, edebiyatları, tarihleri ve kültürleri öğretilmektedir.5) Çuvaş Türk Lehçesi ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı: Çuvaş Türklerinin dili, edebiyatı, tarihi ve kültürü öğretilmektedir.Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümünde, kurulduğu yıldan itibaren öğretim yıllarına ve dönemlerine yayılmış olarak; Güneybatı lehçe grubundan Azerbaycan, Türkmen, Gagauz, Halac ve Horasan lehçeleri, Güneydoğu lehçe grubundan Özbek ve Uygur lehçeleri, ayrıca Salar ve Sarı Uygur lehçeleri de, Kuzeybatı lehçe grubundan Tatar, Başkurt, Kazak, Kırgız lehçeleri, ayrıca Karaçay-Malkar, Kumuk, Nogay, Karayim lehçeleri de, Kuzeydoğu lehçe grubundan Altay, Tuva, Hakas, Saha, Şor lehçeleri öğretilmiştir.Bu lehçeler bu güne kadar lisans ve lisans-üstü düzeydeki öğrencilere bunları kendi ana dilleri olarak konuşan ve dil bilimi alanında uzmanlaşmış Saha, Tuva, Kazak, Kırgız, Özbek, Uygur, Başkurt, Tatar gibi yerinden elemanlar vasıtasıyla öğretilmiştir.Şu anda Bölümümüzde Azerbaycan, Türkmen, Özbek, Uygur, Kırgız, Kazak, Hakas, Çuvaş lehçeleri ile Karaçay - Malkar lehçesi alan uzmanları vasıtasıyla öğretilmektedir.Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü 1992 - 1993 öğretim yılından başlayarak hem lisans hem de lisans-üstü düzeyde öğrenci almaktadır. Bölüm ilk lisans mezunlarını 1996 yılında vermiştir.Çağdaş Türk dili alanı, Balkanlardan Büyük Okyanusa, Kuzey Buz Denizinden Tibet'e kadar uzanan yaklaşık on bir milyon kilometre karelik geniş bir alandır. Hem tarihî akışı içinde dilin kendi tabiatından kaynaklanan değişmeler hem de coğrafya, farklı sosyo - kültürel çevrelerle ilişki vb. dış faktörlerle Türk dili, bütün dillerde olduğu gibi bir yandan değişmiş, bir yandan da kollara, diyalektlere ayrılmıştır. Diyalekt farklılıklarının derecesinin 20. yüzyıl öncesi dil tarihinde önemli olduğunu söylemek oldukça güçtür. Ancak bu durumun, bugün de devam ettiğini  dile getirmek gerçeği tam yansıtmaz.  20. yüzyıl Türk dili alanı dışarıdan şuurlu dil planlamalarına tâbi tutulduğu bir yüzyıldır. Genel Türk dilinin lehçelerini “dil” konumuna getirme yönünde çalışmalar olarak tanımlanabilecek Sovyet dönemi merkezî dil planlaması çalışmaları ve buradan geçerek bu dil planlaması kapsamındaki mahallî uygulamalar 20. yüzyılda Türk lehçeleri arasındaki anlaşılabilirlik oranının düşmesine yol açan önemli dış faktörlerden biri olmuştur. Öte yandan, Rus dilinin bir üst dil olarak bütün sosyo - kültürel ve ekonomik, resmî olarak-olmayarak bütün kurumlarda konuşulması, yazılması, kısaca kullanılması Sovyet alanı Türk dilinin çeşitli lehçelerini konuşanları ana dili kaybı tehlikesiyle karşı karşıya da getirmiş, kısıtlı ana dili kullanımı Türk lehçelerinin tabiî gelişmelerini önlemiştir. Lehçeler arası etkileşimin de ortadan kalkmış olması Türk lehçeleri arasındaki ayrılıkların keskinleşmesine yol açmıştır. Iletişimin bütünüyle Rusçada yapılması da, böylece lehçe ayrılıklarını gösteren özelliklerin farklı lehçe grubu üyeleri tarafından fark edilmesini de önlemiştir. Bugün Türk lehçelerinin büyük bir kısmı devlet dili, yazı dili, edebî dil, edebiyat dili, vb.  konumlarında kullanılmaktadır: Azerbaycan, Türkmenistan, Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan Cumhuriyetleri; Rusya Federasyonu içinde Tataristan, Başkurdistan, Çuvaş, Kabartay-Balkar, Karaçay-Çerkes, Dağıstan, Tuva, Saha (Yakut), Altay, Hakas Cumhuriyetlerinde, bu cumhuriyetlerin adıyla aynı adı taşıyan Türk lehçeleri bu sayılan cumhuriyet, bağımsız cumhuriyet ve/veya muhtar cumhuriyetlerde belirtilen statüye sahiptir. Çin Halk Cumhuriyeti'nde özellikle Doğu Türkistan bölgesinde yaşayan “azınlık millet statüsündeki” Uygur Türklerinin de dil kullanım seviyeleri Sovyet dönemi Türk lehçeleri dil durumuna benzerlik gösterir.Bölümümüz, bu geniş alan üzerinde bulunan Türk dili konuşurların dili, edebiyatı, tarihi, sosyo-kültürel yapıları, uluslar arası ilişkileri konularında interdisipliner bir anlayış içinde eğitim-öğretim vermektedir.

Türk dilinin Kuzeydoğu (Saha (Yakut)-Tuva-Hakas-Altay), Kuzeybatı (Kıpçak), Güneydoğu (Türkistan-Uygur), Güneybatı (Oğuz) ve Çuvaş Türk gruplarına giren standart ve standart olmayan lehçelerinin Genel Türk Dili içindeki yerini, kendilerine özgü dilsel özelliklerini, ağız ilişkilerini ve diğer lehçe grupları ile ilişkilerini kavramış, modern Türk toplumlarının dillerinin araştırılması tarihi, yazı dili olma süreçleri, yazılı ve sözlü edebiyatları, tarihleri ve kültürleri konularında kapsamlı literatür bilgisine sahip, bilimsel düşünme, çağdaş araştırma yöntemlerini kullanma, bilimsel bilgiye ulaşma ve bilimsel bilgiyi paylaşma ve topluma aktarma yeteneğine sahip, Kuzey-Doğu (Saha (Yakut)-Tuva-Hakas-Altay), Kuzeybatı (Kıpçak), Güneydoğu (Türkistan-Uygur), Güneybatı (Oğuz) ve Çuvaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları alanlarında akademisyen ve alan uzmanı olarak görev yapabilecek nitelikte bireyler yetiştirmek.

Türk lehçelerinin Genel Türk dili içindeki yerini, Türk lehçelerini birbirinden ayıran ve her dil türüne özgü ses, biçim, söz dizimi, söz varlığı ve anlam özelliklerini bilir. Türk lehçelerinin araştırma tarihini ve yapılan çalışmaları bilir. Türk lehçelerinin gelişim tarihini analiz eder. Türk lehçelerinin diğer dillerle ilişkilerini ve dil içi ilişkileri, sonuçlarını değerlendirir. 

Türk lehçelerinin Genel Türk dili içindeki yerini, Türk lehçelerini birbirinden ayıran ve her dil türüne özgü ses, biçim, söz dizimi, söz varlığı ve anlam özelliklerini bilir.

Türk lehçelerinin araştırma tarihini ve yapılan çalışmaları bilir.

Türk lehçelerinin gelişme tarihini analiz eder.

Türk lehçelerinin diğer dillerle ilişkilerini ve dil içi ilişkileri, sonuçlarını değerlendirir.

Standart Türk dil türlerinin ses, biçim bilgisi, söz dizimi ve söz varlığı özelliklerini bilir.

Türk lehçelerinin standartlaşma tarihini bilir, standartlaşmışlık düzeyini değerlendirir.

Türk halklarının sözlü geleneğinde var olan türleri ve özelliklerini bilir.

Türk halklarının yazılı edebiyatlarının oluşum ve gelişim aşamalarını, edebiyat dönemlerini, her dönemin özelliğini, dönemlere göre etkin olan edebi akımları bilir.

Türk halklarının yazılı edebiyatlarının önemli temsilcilerini, onların edebi kişiliğini, etkisinde kaldıkları edebi akımları bilir.

Türk halklarının yazılı edebiyat ürünlerini çağdaş eleştiri kuramları doğrultusunda eleştirir.

Anlam Bilimi ile ilgili temel kavram ve terimlerini öğrenir ve modern Türk dili alanına uygular.

Türk dili alanında söz varlığı unsurlarını ve araştırma yöntem ve yaklaşımlarını öğrenir.

Dil politikası ile ilgili temel kavram ve terimlerini öğrenir, Çarlık Rusyası, Sovyetler Birliği döneminde ve Sovyetler Birliği sonrasında etkin dil politikalarını değerlendirir.

Eski dönemlerden bugüne Türk dili alanında icra edilen sözlü edebiyat türlerini ve araştırma yöntem ve yaklaşımlarını öğrenir.

Eski dönemlerden bugüne Türklük alanındaki tarihsel olayların gelişimini öğrenir.

Türklük alanını etkisi altına alan fikir akımlarını öğrenir.

Türklük alanındaki inanç sistemlerini öğrenir.

Genel Türk dili tarihi ile ilgili konuları, Türk dilinin tarihsel dönemlerini ve her döneme ait eserleri bilir, dönemlere özgü ses ve şekil değişmelerini öğrenir.

Türk dilbilimi ile ilgili temel kavram ve terimleri öğrenir.

Türk kültürünün sosyo-kültürel yapısını, bu yapıyı oluşturan aile, eğitim gibi belli başlı kurumları inceler.

Sovyet dönemi Türk edebiyatında etkin olan edebi akımları ve temsilcilerini öğrenir.

Alan araştırması yapma yöntem ve tekniklerini öğrenir.

Türk cumhuriyetlerinin birbirleri ve komşu halklarla olan ilişkilerini değerlendirir.

Rus oryantalizminin kuruluş, söylem ve dinamiklerini tanır.

Dilbilimi ile ilgili temel kavram ve terimleri Türk dil bilimi alanına uygular.

Eski yazı geleneğini öğrenir, çeşitli dönemlere ait Arap harfli Türkçe metinleri okur, anlar.

Türk lehçelerine ait standart dile ve ağızlara ait metinlerin gramer incelemesini yapabilir.

Türk lehçelerinin standart türlerini sözlü ve yazılı olarak kullanma becerisi kazanır.

Türk lehçelerine ait metinleri Türkiye Türkçesine, Türkiye Türkçesinde yazılmış metni ise Türk lehçelerine tercüme edebilir.

Türk lehçelerinin grameri, yazı dili olarak gelişimi ile ilgili sorunları tanımlar, çözüm önerileri üretir.

Türk lehçelerini karşılaştırarak, gelişimlerindeki ortak aşamaları ve sonuçlarını değerlendirir.

Türk lehçeleri ile Türkiye Türkçesinin grameri, söz varlığı, söz dizimi gibi açılardan uygunlaşan ve farklılaşan yönlerini ortaya koyabilir.

Türk lehçelerinin Türk dili konuşurlarına öğretimi sürecini kavrar ve öğretiminde kullanır.

Türk halklarının yazılı ve sözlü edebiyat ürünlerini kendi içinde, diğer Türk halkları ile ve farklı dilli diğer halkların yazılı ve sözlü edebiyat ürünleri ile karşılaştırır.

Kendi alanında öğrendiği Türk lehçelerini öğrenme becerisini Türk dilinin diğer kollarına da taşır.

Türk halkları ve dilleri ile ilgili bilgi ve becerisini kullanarak farklı disiplinlerde çalışmalar yapabilir.

Türk lehçeleri ile ilgili bilgi, araştırma ve değerlendirmelerini çeşitli düzeylerde paylaşır.

Türk lehçelerinin sözlü ve yazılı edebiyat ürünlerini Türkiye Türkçesine kazandırır.

Çeşitli kurumlara bağlı olarak modern Türk dili alanında alanı ile ilgili çalışmalara katkıda bulunur.

Mesleği ile ilgili konularda bilimsel ölçütlere ve etik ilkelere uygun davranır.

Bu programı başarıyla tamamlayan öğrenciler, Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları alanında "lisans derecesi" (Bachelor of Arts) almaya hak kazanmaktadırlar.

Mezun öğrencilerimizi geniş bir iş alanı beklemektedir. Mezunlarımız Türk cumhuriyetleri ile iş yapan özel sektörün sunduğu zengin iş imkanları dışında ilgili devlet kurum ve kuruluşlarında, çeşitli araştırma kurumlarında alan uzmanı olarak da çalışabilmektedirler. Mezunlarımız gerekli pedagojik şartları yerine getirdiklerinde örgün eğitim kurumlarının orta öğretim programlarında Türk dili ve edebiyatı ve Türkçe öğretmenliği yapma hakkına da sahiptirler.

Bu programdan mezun olan öğrenciler, lisansüstü programlarında öğrenim görmek üzere başvuruda bulunabilirler.

Bu programda öğrenim gören öğrencilerin, mezun olabilmek için 4.00 üzerinden en az 2.00 Genel Not Ortalamasına sahip olmaları ve öğretim programlarında öngörülen tüm derslerden en az C3/2.00 notu alarak başarılı olmaları gerekmektedir. Mezuniyet için kazanılması gereken minimum AKTS, 240'tır. Öğrencilerin aynı zamanda zorunlu stajlarını belirtilen sürede ve özellikte tamamlamaları zorunludur.

Bu programda öğrenim gören öğrencilerin, mezun olabilmek için 4.00 üzerinden en az 2.00 Genel Not Ortalamasına sahip olmaları ve öğretim programlarında öngörülen tüm derslerden en az C3/2.00 notu alarak başarılı olmaları gerekmektedir. Mezuniyet için kazanılması gereken minimum AKTS, 240’dır. Öğrencilerin aynı zamanda zorunlu stajlarını belirtilen sürede ve özellikte tamamlamaları zorunludur.

Öğrencilere aldıkları her ders için, aşağıdaki harf notlarından biri öğretim elemanı tarafından dönem sonu ders notu olarak takdir olunur.Harf notlarının puan karşılıkları ve katsayıları aşağıdaki tabloda verilmiştir: Puanlar Notlar Katsayılar 100+ A+ 4,00 90-100 A 4,00 85-89 B1 3,50 80-84 B2 3,25 75-79 B3 3,00 70-74 C1 2,75 65-69 C2 2,50 60-64 C3 2,00 50-59 F1 1,50 49 ve aşağısı F2 0,00 F30,00 F40,00 A+: Bir derste üstün başarı gösteren öğrencilere verilen ve öğrenci durum belgesinde (transkript) gösterilen harf notunu ifade eder. Bir öğrencinin bir yarıyılda/yılda aldığı derslerden (C3) 2,00 ve üstünde not aldığı dersler başarılı, (F1),  (F2), (F3) ve (F4) aldıkları dersle başarısız sayılır.Kayıtlı olduğu programın tüm derslerini başarıyla tamamlayan ve genel akademik not ortalaması (C3) 2,00 ve üzerinde olan öğrenci diploma almaya hak kazanır. F3: Final sınavına girme hakkı olduğu halde sınava girmedi, başarısız. F4: Devamsızlık nedeniyle final sınavı ve bütünleme sınavına girme hakkı yok, başarısız. F1, F2, F3, F4 notları, not ortalamaları hesabında ilgili katsayılarına göre ortalamaya katılır.

Bölüme kayıt yaptırmak isteyen öğrenci, üniversitenin akademik ve yasal mevzuatı çerçevesinde ÖSYM tarafından belirlenen süreçleri tamamlamak / sınavları başarmış olmak zorundadır. Yurtiçi veya dışında eşdeğer programda öğrenimine başlamış bir öğrenci yatay geçiş için başvuru yapabilir. Öğrencilerin kabulü dönem başlamadan, her bir öğrencinin şartları ve başvuru yaptığı derece dikkate alınarak incelenir ve özel olarak değerlendirilir. Üniversiteye giriş hakkında daha etraflı bilgi Kurum Tanıtım Kataloğunda mevcuttur.